سمت این گیاهان نرید!

آره درست دیدین! یه سری گیاها هستن که سمی هستن و باید برای نزدیک شدن بهشون خیلی مراقب بود و شاید حتی بهتره نزدیکشون نرفت! البته همونطور که میدونین همه ی گیاهان خواص ویژه ی خودشون رو دارن و هیچ چیزی توی طبیعت بی دلیل وجود نداره!

لیست زیر سمی ترین گیاهان جهان رو بهتون معرفی میکنه. هر چی به آخر لیست نزدیکتر میشیم، گیاه سمیت بیشتری داره.

10.چشم عروسک (Doll’s eyes)

Actaea Pachypoda که با نام چشمان عروسک شناخته می شود،بومی جنگل های امریکای شمالی ست در بهار گل های سفیدی تولید میکند اما قابلیت اصلی آن میوه های سفید رنگش با خال سیاه است که آن را شبیه به چشمان عروسک میکند.(البته در نوع های دیگر این گیاه میوه ها به رنگ های دیگر نیز دیده میشوند) میوه و ریشه آن سمی ترین بخش ها هستند.بعد از خوردن این گیاه ممکن است نشانه های تورم و تاول در اطراف غدد بزاق ایجاد شود. علایم دیگری که مسمومیت از این گیاه را نشان می دهند شامل درد های شکمی،حالت تهوع، اسهال و استفراغ است. اما متاسفانه هنوز سمی که در این گیاه وجود دارد به طور دقیق شناسایی نشده است.

9-شوکران آبی (water hemlock)

از گیاهان بسیار سمی است که بومی قسمت های معتدل در نیم کره شمالی ست مانند آمریکای شمالی و اروپا. این گیاهان وحشی از خانواده هویج ها هستند و گاهی با کرفس یا هویج وحشی خوراکی اشتباه گرفته می شوند.این گیاه مانند هویج وحشی خوشه ایی از گل های سفید چتری شکل بالای خود دارد که در کناره دریاچه ها رودخانه ها پیدا می شوند.در ریشه های این گیاه همواره سیتوتکسین وجود دارد که مسدود کننده کانال پتاسیم در بدن است و می تواند مرکز سیستم عصبی بدن را از بین ببرد.بعد از خورده شدن،آثار مسمومیت تا 15 دقیقه خودشان را نمایان می کنند. تشنج شدید یکی از عوارض جانبی آن است که ممکن است ناگهانی اتفاق بیفتد همچنین می تواند باعث نارسایی تنفسی،پاره شدن عضلات،سرگیجه یا نارسایی کلیه شود.در موارد زیادی در ساعاتی پس از خورده شدن باعث مرگ شده است. درصورتی که قربانی کشته نشود، تشنج تا 96 ساعت پس از آن نیز ادامه خواهد داشت.

8-نخود شنی یا نیام زنگی (rosary pea)

یک گیاه رونده است که در اطراف درخت ها و پرچین ها یافت میشود. این گیاه بومی اندونزی است که توسط انسان ها به دیگر نقاط نیز منتقل شده. این گیاه رشد ناگهانی دارد، ریشه های به سرعت گشترده میشود و میوه ایی با پوسته بسیار سخت تولید می کند. این دانه ها به رنگ قرمز و مشکی براق است که بسیار مشابه کفشدوزک است که به دلیل وجود abrin  بسیار سمی ست. این ترکیب از امیختن پروتیین ها در بدن، که برای سلول ها حیاتی ست، جلوگیری میکند. ولی درواقع این دانه ها کشنده نیستند چرا که بوسته آنها شکسته نمی شوند اما اگر جویده یا قورت داده شود میتواند افراد را بکشد. حدودا 0.1 میلی گرم از abrin می تواند یک فرد بالغ را بکشد. معمولا مرگ با این نوع سم بعد از چندروز اتفاق می افتد. نشانه های مسمومیت بسته به اندازه ایی که سم وارد بدن شده متفاوت است اما علایم شایع آن شامل حالت تهوع،اسهال و استفراغ و در نتیجه کم آبی بدن است.

این دانه ها به دلیل رنگ براق برای استفاده در زیورالات در مناطق بومی بسیار جذاب هستند، که بسیاری از کارگرهایی که این دانه هارا سوراخ میکردند از این طریق مرده اند.معمولا گردشگران خارجی از سمی بودن این دانه ها خبر ندارند و دستسازه هایی که با این نوع دانه درست میشوند را به عنوان یادگاری و سوغات به دیگران می دهند. در گذشته، هندی ها از این دانه ها به عنوان یک سلاح استفاده میکردند. سوزن یا نوک سلاح خود را وارد این دانه ها میکردند و هر زمان که نیاز داشتند آن را وارد بدن انسان ها یا حیوانات میکردند

7- گل موگه یا گل برفی(lily of the valley )

این گیاه گل هایی سفید رنگ و زنگوله مانند دارد که عطر خوبی دارند و در بهار شکوفا می شوند. این گیاه در سراسر مناطق سردسیر نیم کره شمالی یافت می شود. همچنین یکی از آیتم های محبوب برند کریستین دیور است و پایه اصلی بسیاری از عطر های معروف است. به عقیده مسیحیان این گل ها از گریه های مریم مقدس در زمان به صلیب کشیدن حضرت مسیح روییده اند. خوردن این گل آسیب اساسی برروی قلب انسان میگذارد. تمام بخش های این گیاه سمی است و حاوی چندین نوع کاردیاک گلیکوزید و آمینو اسید سمی می باشد، حتی آبی که در آن گیاه نگهداری می شود هم حاوی این سم است. مواد سمی در این گیاه باعث افزایش فشار اطراف قلب و افزایش ضربان قلب می شوند. به علاوه این گیاه گاهی میوه های قرمزی دارد که ممکن است برای کودکان جذاب باشد. در صورت خوردن شدن هر بخشی از این گیاه حتی به مقدار کم نشانه های مسموییت مانند استفراغ و دردهای شکمی مشاهده می شود.همینطور در سریال برکینگ بد به قدرت کشندگی این گیاه اشاره شد زمانی که شخصیت اصلی قصد داشت دشمنش را به وسیله سم این گیاه بکشد.

6- خرزهره (oleander)  

زادگاه اصلی این گیاه مشخص نیست اما احتمال میرود در جنوب شرقی آسیا باشد. این گیاه می تواند تا 6متر رشد کند ،در انتهای هرشاخه آن دسته ایی گل به رنگ های سفید،صورتی یا قرمز وجود دارد.باید گفت که این گیاه به دلیل آنکه در برابر گرما مقاومت دارد در مناطق مرکزی ایران به وفور یافت می شود، پس باید به این نکته توجه داشت که از این پس مراقب کودکان و حیوانات خانگی خود باشیم تا دچار مسمومیت نشوند. بر اساس یک تئوری اسم این گیاه برگرفته از یک جمله ی یونانی ست که میتوان آن را این گونه معنی کرد: من یک مرد را کشتم.و در ایران به آن خرزهره (زهر خر) گفته می شود چرا که در گذشته خرها با خوردن این گیاه می مردند.تمام بخش های این گیاه سمی هستند حتی اگر شاخه های آن در آب نگهداری شود، آن آب با سم این گیاه آلوده می شود. حتی تماس داشتن با برگ های آن میتواند باعث کهیر و خارش در بعضی از افراد شود. خوردنش میتواند روی قلب، دستگاه گوارش و مرکز دستگاه عصبی اسیب وارد کند. مثلا باعث لرزش عضلات، تشنج، کما و مرگ شود.حتی اگر این گیاه سوزانده شود تنفس دود آن میتواند حالت مسمومیت ایجاد کند. در برخی داستان ها می گویند که در یکی از جنگ های ناپلئون، سربازانی که از درخت خرزهره به عنوان سیخ کباب استفاده کردند به سرعت مبتلا به مسمومیت شده و جان خود را ازدست دادند. بعضی افسانه ها می گوید که این اتفاق برای سربازان اسکندر نیز افتاده.

5- زرآوند سفید (white snakeroot)

گیاهی سمی که بومی مناطق مرکزی و شرقی آمریکای شمالی ست. این گیاه در جنگل ها و بیشه زارها رشد می کند، ارتفاعش تا 150 سانتی متر می رسد و در بالای آن دسته ایی از گل های سفید در فصل تابستان و اوایل پاییز می روید.برخلاف روند کشتن دیگر گیاهانی که تا به اینجا گفته شد، این گیاه به شکل دیگری عمل می کند.این گیاه حاوی ترومتال است. زمانی که گاو ها این گیاه را بخورند، سم وارد گوشت و شیر آنها می شود،سپس بعد از آنکه انسان ها شیر آنها را بنوشند یا گوشتشان را بخورند با ترومتال مسموم میشوند، البته به طور معمول تعداد افرادی که از طریق شیر گاوها مسموم میشوند بیشتر است.اما امروزه کشاورزان از این موضوع آگاه هستند چراکه در گذشته جان های بسیاری را گرفته.نشانه های مسمومیت این گیاه شامل دردهای شکمی، استفراغ و ضعف عضلانی است که چندین ساعت بعد از وارد شدن سم در بدن بروز پیدا میکنند.همچنین اگر مقدار سم وارد شده در بدن زیاد باشد وفرد برای درمان اقدامی نکند باعث تشنج به کما رفتن و نهایتا مرگ فرد میشود.جالب است بدانید که گمان می رود عامل مرگ مادر آبراهام لینکولن، رییس جمهور آمریکا، این گیاه بوده است.

4-بلادون یا شابیزک (deadly nightshade)

همانطور که افسانه ها می گویند،زمانی که مکبث هنوز پادشاه اسکاتلند نشده بود،با تهاجم نیروهای انگلیسی مواجه شد. با پوشش اتش بس، آنها را با شرابی که از میوه شیرین deadly nightshade گرفته شده بود مسموم کرد.گفته شده آگاستوس، اولین پادشاه روم،با ترکیبی از میوه همین درخت توسط همسرش مسموم شده است.

این گیاه گل های بنفش و شیپوری مانندی تولید می کند و میوه های رسیده اش مشکی و براق است که قطرشان حدود 1سانتی متر می شود.این گیاه بومی مناطق مرکزی و شرقی اروپا،ترکیه،ایران،قفقاز و شمال آفریقاست.باید گفت که در حال حاضر دو گونه از چهارگونه آن در جنگل های هیرکانی شمال ایران یافت می شود پس لازم است تا توجه بیشتری به آن داشت. دو نوعی که در ایران موجود است میوه‌‌هایی به رنگ بنفش و قرمز دارند. این گیاه یکی از خطرناک ترین گیاهان موجود است، تمام بخش های آن حاوی tropane alkaloids و عامل فعال آن atropine ، hyoscyamine و hyoscine است که اعمال غیرارادی را ،با مختل کردن سیستم عصبی ، از حالت عادی خارج می کنند.علایم اولیه مسمومیت خشکی دهان و گلو،سردرد،از دست دادن تعادل،لکنت زبان،هذیان و تشنج است.البته در بعضی از داروها از عصاره این گیاه استفاده میشود چرا که میتواند سیستم عصبی را تحت الشعاع قرار دهد و موجب رفع برخی از اسپاسم ها در بدن شود.

3- زهر گرگ یا اقونیطون، تاج الملوک (wolf’s bane)

دسته Aconitum  شامل تعداد زیادی گیاه است که زهر گرگ جز آنهاست. از گذشته مردم این گیاه را جز سمی ترین ها میشناختند. در اساطیر یونان می گویند که از آب دهان سربروس(Cerberus) ، یک هیولا با سه سر به شکل سگ که از ورودی عالم اموات محافظت می کرده،ساخته شده.این گیاه بومی آمریکای شمالی و اوراسیاست و در مناطق جنگلی ،اطراف مرداب ها و چمنزارها می روید.گل های این گیاه به شکل کلاه است و رنگ های آن معمولا آبی ،بنفش یا سفید است.این گل ها به شکل دسته ایی رشد می کنند و در تابستان و پاییز ظاهر می شوند. بومی های آینو (Ainu) ژاپن از پیکان های پوشیده از زهر گرگ برای کشتن خرس ها استفاده میکردند، همچنین این گیاه به قدری سمی است که بومیان آلاسکا برای شکار وال ها از آن استفاده میکردند که باعث کشته شدن یا فلج شدن آنها میشد. زهر گرگ ، به خصوص در ریشه ها و غده های خود،مقدار بسیار زیاد کاردیوتوکسین قوی و نوروتوکسین دارد که کانال های سدیم را از بین میبرد، در نتیجه ارتباط سیگنال ها به نورون ها،اسکلت و ماهیچه های قلبی دچار اختلال می شود. اولین نشانه های این نوع مسمومیت بعد از 20 دقیقه الی 2 ساعت بعد از خورده شدن پدیدار می شوند. مرگ ناشی از مسمومیت بعد از 6 ساعت اتفاق می افتد و معمولا نتیجه مشکل تنفسی یا ایست قلبی ست.

2- دانه کرچک یا لوبیا کرچک (castor bean)

همانطور که بالاتر اشاره شد ricin  یکی از خطرناک ترین سم هاست که البته در روغن گیاه کرچک وجود دارد. اگرچه که این گیاه مصارف دارویی و پزشکی دارد،اما حاوی ریسینیس کومونیس (ricinus communis) است که به همین دلیل در کتاب گینس به عنوان سمی ترین گیاه متداول ثبت شده است.این گیاه بومی آفریقاست اما در حال حاضر در تمام دنیا رشد می کند، بسته به گونه آن برگ هایش می تواند به رنگ های سبزو قرمز باشد، بسیار رشد سریعی دارد به طوری که طول آن می تواند به 11 متر هم برسد. این گیاه در بهار میوه می دهد و یک لایه سبز رنگ و سوزنی شکل اطراف دانه های گیاه است و برخلاف اسمش دانه اش اصلا به شکل لوبیا نیست و معمولا رنگ قهوه ایی با رگه های سفید و مشکی دارد. بلعیدن دانه شکسته شده یا شکستن آنها با دندان دلیل مسمومیت است، دانه سالم بر اثر خوردن ممکن است به شکل کامل از دستگاه گوارش خارج شود،بدون آنکه رایسین آن آزاد شده باشد.نشانه های مسمومیت شامل احساس داغی و گر گرفتگی در دهان و گلو، اسهال خونی و درد شکمی ست.بعد از چند روز قربانی عطش زیاد، کم شدن ادرار و افت فشار خون را تجربه می کند که اگر درمان نشود بعد از یک هفته منجر به مرگ میشود.رایسین به قدری سمی است که در هر دو جنگ جهانی به عنوان عامل جنگ بیولوژیکی و شیمیایی مورد تحقیق قرار گرفته است.مثلا در سال 1978 از رایسن برای ترور جورجی مارکوف، روزنامه نگاری که علیه رژیم کمونیستی بلغارستان صحبت کرد، استفاده شد.جالب است بدانید که در گذشته از این گیاه در پماد استفاده میشده و براساس داستان ها کلئوپاترا روغن کرچک را روی سفیدی چشم های می ریخته تا آن هارا درخشان تر کند. امروزه نیز در ایران از این روغن برای درمان استفاده می شود اما باید گفت که بعد از فراوری این روغن به دست ما می رسد و تنها 40 الی 60 درصد آن روغن خالص کرچک است.

1- تنباکو

تنباکو یک اسم معمول برای بیش از 70 نوع گیاه است که حاوی نیکوتین هستند که بومی آمریکا، استرالیا و بخشی از آفریقا هستند. برخی از مزارع کشت تنباکو در مکزیک برای 1000-1400 سال پیش از میلاد هستند. در گذشته سیگار کشیدن در مراسم مذهبی رواج داشت و آن را نوعی عبادت می دانستند اما امروزه مصرف سیگار به یک عادت روزمره در بین مردم رواج پیدا کرده. امروزه مضرات تنباکو شناخته شده، هزاران ماده خطرناک در دود سیگار وجود دارد که در کنار هم سلامت بدن را ویران میکنند، موادی همچون آرسنیک،نیکل و فرمالدهید. سیگار کشیدن به عنوان اصلی ترین عامل خطر سکته قلبی،مغزی و چندین نوع سرطان شناخته شده است. هرساله هزاران نفر از افراد سیگاری و همچنین کسانی که دود دست دوم را استنشاق میکنند می میرند.همچنین خوردن برگ این گیاه مسمومیت را رقم می زند و به دلیل وجود آلکالوئید بسیار خطرناک است.نشانه های گوارشی این مسمومیت شامل افزایش فشار خون،تعرق و حتی تشنج است و در حالت شدیدتر مسمومیت باعث کما، فلج شدن و حتی مرگ بر اثر نارسایی تنفسی شود.

ترجمه: مریم فیضی